Vëllezër të nderuar!
Sot është dita e parë e muajit të 12 hixhrij të quajtur ‘Dhul-
Ndërkaq për vlerën e këtyre dhjetë ditëve flet edhe vetë Pejgamberi a.s. në disa hadithe që përcillen prej tij. Kështu ai thotë: “Nuk ka ditë më të mira se këto (pra, 10 dhul-
Këto dhjetë ditë kanë një vlerë të madhe e të dashur tek All-
Janë ditët kur muslimani i sinqertë edhe një herë e tregon bindjen dhe imanin e tij të plotë, janë ditët kur muslimanët e dobët duhet ta forcojnë imanin e tyre e t’i përkushtohen Zotit duke e falënderuar, madhëruar Atë dhe duke kërkuar falje për gabimet e gjunahet që i ka bërë në jetën e tij të përditshme.
All-
Vëllezër të nderuar!
Një prej virtyteve e vetive bazë që duhet t’i ketë besimtari në personalitetin e tij të plotë islam është ndjenja e turpit, e marres. Turpi është shenjë e vërtetë e natyrës së njeriut. Ai flet për vlerën e besimit që ka njeriu dhe për shkallën e kulturës së tij. Prandaj, kur e sheh një njeri se ngushtohet nga veprimi i asaj pune që nuk duhet ta bëjë, apo e sheh se skuqja e turpit e përshkon fytyrën e tij kur prej tij del diçka e pahijshme, dije se ai njeri ka ndërgjegje të zgjuar, iman të plotë, natyrë të pastër dhe prejardhje fisnike. Pejgamberi a.s. ka thënë: “Çdo fe ka moralin e vet, kurse morali i Islamit është turpi” (Maliku). Transmetohet nga Ebu Seid el-
Sipas mësimeve islame, turpi është i lidhur ngushtë me besimin, andaj njeriu i cili ka besim-
Shkaku i kësaj është se kur njeriu e humb turpin, ai fillon të ecë nga e keqja në një të keqe më të madhe dhe vazhdon derisa të përfundojë në shkallën më të ulët. Shikoni si e sqaron Pejgamberi a.s. këtë rënie të besimtarit në një hadith të tijin:
“All-
Kjo është një renditje precize e sëmundjes së shpirtit dhe e periudhave që pasojnë. Andaj, njeriu i cili e gris perden e fytyrës së vet (pra, marren), ai nuk bën llogari për punët që i kryen dhe as që ka dert se po qortohet për sjelljet e veta. Ai ua shtrin dorën e vet të dëmit dhe i bën padrejtësi çdonjërit që është nën pushtetin e tij dhe merr nëpër këmbë çdo vlerë njerëzore, morale e humane. Për të nuk ka kufij të së keqes, prandaj vetëm mos i rrafsh në duar atij të paturpshmit, sepse të shkel me gjithë çka ke. Ai e bën këtë ngase ai fillimisht nuk ka turp e marre as edhe prej Zotit, i Cili Zot e sheh se ç’bën e si sillet dhe i Cili Zot do ta marrë në përgjegjësi në botën tjetër, por i Cili edhe mund ta nënçmojë deri në pafund edhe në këtë botë, siç e sqaronte këtë edhe hadithi i Pejgamberit a.s..
Në një hadith tjetër Pejgamberi a.s. ka thënë: Besimi (imani) ka shtatëdhjetë e disa degë, më e larta është fjala ‘La ilahe il-
Dridhja e njeriut dhe ndryshimi i ngjyrës së fytyrës së tij në disa raste, është argument i një lartësie të fshehtë dhe natyre fisnike. Ndërkaq, nëse ngjyra e turpit të bie prej fytyre, ashtu siç bie lëvorja e gjelbër nga dega e butë, atëherë e ke shkatërruar jetën e vyeshme dhe je në atë gjendje për të cilën thotë Pejgamberi a.s. se e ka thënë secili pejgamber para tij, e që është: “Nëse nuk ke turp, bën çka të duash!
All-
Vëllezër të nderuar!
Një prej veseve e hujeve të këqija të cilave duhet t’u ikë muslimani e të ketë kujdes të mos e dëmtojnë me to të tjerët, është bartja e fjalëve të huaja – nemimellëku. All-
Pejgamberi a.s. në një hadith të tij thotë: “Nuk do të hyjë në Xhennet ai që bart fjalë të huaja”. Nga Ibni Abbasi r.a. transmetohet se Pejgamberi a.s. një herë kishte kaluar me shokët e tij pranë dy varreve dhe u kishte thënë atyre: “Këta dy njerëz që janë në këto varre e vuajnë dënimin, e nuk e vuajnë për mëkate të mëdha. Njëri prej tyre ka bartur fjalë të huaja, ndërsa tjetri nuk është ruajtur nga urina”. Nga ky hadith nënkuptojmë se ekziston dënim për njerëzit e këqij edhe në varr bile. Madje dënim për çështje e punë që njerëzit në këtë botë nuk i quajnë aq të mëdha, për mëkate e gjunahe që ata i konsiderojnë të vogla e të parëndësishme.
Në një rast tjetër Pejgamberi a.s. kishte thënë: “A dëshironi t’ju them se cili prej jush është më i prishur?” I janë përgjigjur shokët: “Po, gjithsesi”. Ai u thotë: “Janë ata që bartin fjalët e huaja, ata që i ndajnë njerëzit të cilët duhen për hir të Zotit dhe ata që shpifin kundër të pafajshmëve”.
Bartja e fjalëve të huaja dhe përhapja e tyre në mesin e njerëzve me qëllim të futjes së çrregullimit, përçarjes, grindjes e urrejtjes, është njëra nga vetitë më të këqija të cilat njeriu mund t’i posedojë, ngase kjo nxit huti, i këput lidhjet, mbjell urrejtje, shkatërron bashkësinë, miqtë i shndërron në armiq dhe vëllezërit në të huaj. Ai që e bën këtë është sikurse miza e cila e bart virusin e një sëmundje të rëndë e marramendëse.
Ai në veshët e të cilit arrin bartja e fjalëve të huaja është i obliguar të veprojë si më poshtë:
1. Të mos i besojë atij që i bart ato fjalë, ngase është njeri i pabesueshëm. Për këtë fliste ajeti të cilin e lexuam në fillim të hutbes.
2. Të ndalohet ai që e bën këtë punë, të këshillohet dhe t’i tregohet se kjo që e bën ai është prapësi.
3. Të përbuzet në emër të All-
4. Të mos dyshohet vëllai në mungesë të tij, ngase kjo është gjunah, siç thotë All-
5. Nëse dikush ta sjell një lajm të këtillë nuk duhet të interesohesh në detaje e duke i pyetur njerëzit e tjerë, se vërtet a ka folur dikush kundër meje, sepse Zoti thotë në Kur’an: “...dhe mos hulumtoni për zbulimin e të metave të njëri-
Hasan el-
All-
Vëllezër të nderuar!
Njëra prej veseve të këqija e të padëshirueshme që mund ta ketë njeriu është përgojimi (gibeti). Sqarimin më të mirë të fjalës gibet (përgojim) e bën vetë Muhammedi a.s. në një hadith që e transmeton Ebu Hurejreja:
“Pejgamberi a.s. një herë i kishte pyetur shokët e vet: ‘A e dini se ח’është përgojimi (gibeti)?’. Dikush tha: ‘All-
Për peshën që e ka ky ves i keq flet shumë rëndë edhe vetë Kur’ani a.sh.. Në suren el-
“Mos përgojoni njëri-
Hulumtimi i të metave dhe mangësive të njerëzve me qëllim që t’u tregohen njerëzve të tjerë dhe këto fjalë pastaj të bëhen ushqim muhabetesh e bisedash nëpër ndeje e kafene, është gjë e patolerueshme dhe është sulm direkt ndaj së drejtës elementare të njeriut, që është ruajtja e nderit dhe e personalitetit individual.
Aisheja r.a. transmeton se një herë i ka thënë Pejgamberit a.s.: “Çka të duhet Safija e tillë siח është?” (Me këtë ka dashur të thotë: ‘Safija trupshkurtër’). Pejgamberi a.s. atëherë i thotë Aishes: “Ke thënë një fjalë të madhe e cila do ta hidhëronte edhe detin, sikur ta përzieje me të” (Pra, sikur këtë fjalë t’ia kishe thënë Safijes dhe detit, jo vetëm Safija po edhe deti do të ishte hidhëruar).
Sa ka gjunah njeriu i cili i merr të tjerët nëpër gojë, po aq ka gjunah edhe ai që e dëgjon dhe nuk ndërhyn ta pengojë përgojuesin. Pejgamberi a.s. në një hadith thotë: “Përgojuesi dhe ai që e dëgjon përgojuesin janë shokë të barabartë në gjunah!”
Vëlla i dashur dije se, nëse ky shoku yt tani po e merr nëpër gojë një njeri tjetër, kur do të jetë me një tjetër në bisedë, do të të marrë nëpër gojë edhe ty. Atë që tani ia bën dikujt tjetër, herën tjetër do të ta bëjë ty.
All-
„Nëse largoheni prej mëkateve të mëdha, të cilat u janë të ndaluara, Ne ju shlyejmë mëkatet e vogla dhe ju fusim në një vend të ndershëm” (en-
Vëllezër të nderuar muslimanë!
Frika nga sendet dhe gjërat e mëdha njeriun shpesh herë e largon që të mos ballafaqohet me to. Kështu, secili njeri ka frikë të marrë një dozë të madhe të helmit, për shkak të rrezikut të qartë që mund të lindë prej ngrënies së tij. Mirëpo, ai nuk ia var veshin sa duhet, p.sh., marrjes së sasive më të vogla të helmit, të fshehura në disa ushqime apo enë të palara etj. Ndaj edhe shpesh herë atë e godet e njëjta sëmundje apo edhe vdekje si atë që e shkakton edhe sasia e madhe e helmit apo plumbi i armës.
Duke ua tërhequr vërejtjen njerëzve të ummetit të vet për kryerjen e gjunaheve të vogla nga frika se ato mund të grumbullohen e ta mbisundojnë atë, Pejgamberi a.s. i thërret muslimanët të kenë kujdes ndaj gjunaheve të vogla e t’u shmangen atyre sa më shumë që të jetë e mundur. Ai u thotë besimtarëve t’u largohen punëve me të cilat do ta kënaqin shejtanin, ashtu siç kënaqet ai me rënien e tyre në baltën e mëkatit. Ai thotë: “Shejtani e ka humbur shpresën se idhujt do të mund të adhurohen në tokat arabe, mirëpo ai do të jetë i kënaqur me punët që juve do t’ju duken të vogla e të imëta, kurse në Ahiret do t’ju çojnë në humbje!”.
Ne zakonisht ndeshemi me raste të rënda e të padurueshme në jetën tonë duke treguar një guxim e trimëri të rrallë e të paparë, kurse më vonë lëshohemi pas sendeve e punëve të imëta që ato të na sundojnë. Sa e sa luftëtarë kanë kaluar nëpër luftëra, kurse më në fund kanë vdekur për sende të kota e të parëndësishme?!
Pejgamberi a.s. këto punë ua ka sqaruar shokëve të vet në bazë të rrethanave të Arabisë. Kështu Sa’d bin Xhenadeh rrëfen se kur Pejgamberi a.s. është kthyer nga Hunejni, u mblodhëm në një vend të shkretë, e ai na tha: “Mblidhni...kush gjen diçka le ta sjellë! Kush gjen ndonjë dru apo degë le ta sjellë! Nuk kaloi as një orë bile, ne mblodhëm një turmë të madhe drurësh. Atëherë Muhammedi a.s. na tha: “E shihni këtë turmë?! Kështu mblidhen gjunahet te njeriu, siç i keni mbledhur ju këta drunj. Prandaj të keni frikë e drua All-
Secili njeri i mençur duhet të mbajë llogari për punët që i bën. Ndonjëherë nuk ua var veshin atyre për shkak se i duken të imëta, mirëpo të njëjtat mund ta çojnë në humbje. Ashtu siç e humbin njeriun gjunahet e vogla, po kështu atë e humb edhe ndonjë gabim i vogël pas të mirave të tjera që i ka bërë më parë. Është për të ardhur keq se disa njerëz e shikojnë vetëm atë anën negative, atë punën e vogël të keqe dhe në bazë të saj pastaj japin gjykime të mëdha për krejt sjelljet e tij duke i vlerësuar të gjitha si të këqija, duke i harruar me këtë rast të mirat tjera të mëdha e më të shumta që i ka bërë.
Duke marrë parasysh këtë, shumë njerëz e humbin harmoninë midis tyre vetëm për shkak të disa gabimeve të vogla, e humbin ndoshta edhe shokun e jetës për hiç gjëra. Një psikolog thotë: “Vërtet shumë imtësi në jetën bashkëshortore mund t’ua marrin mendtë bashkëshortëve dhe të shkaktojnë gjysmën e sëmundjeve të zemrës prej të cilave vuan sot e gjithë bota”. Kështu prononcohen edhe mjaft gjykatës botërorë: “Shumica e zënkave dhe e problemeve fillojnë nga sende të vogla e të parëndësishme, të cilat pastaj kallen flakë e shpërthejnë në probleme të mëdha e të pakrye”.
Ç’është ilaçi i kësaj?
Ta pastrojmë mirë pasqyrën e trurit që të mund ai t’i marrë realisht dhe ashtu siç janë fotografitë që paraqiten para saj, fotografi që nuk i ndot teprimi dhe që nuk i bastardon ëndja (qejfi). E pastaj të gjykojmë në bazë të atyre pamjeve të mëdha me një shikim më të gjerë, pa mos anuar në dëm të së vërtetës.
Zoti na begatoftë me një vetëdije të këtillë e na mundësoftë t’i shmangemi çdo gjunahi të madh e të vogël! AMIN!
Vëllezër të nderuar!
Sot janë mbushur 4 ditë që nga përfundimi i muajit të bekuar të Ramazanit dhe që kur po e festojmë gëzimin tonë të madh, Fitër Bajramin. Është kjo një festë që vjen menjëherë mbas kryerjes me sukses të një ibadeti të madh fetar, që është agjërimi. E si të mos gëzohet besimtari agjërues dhe i përkulshëm i Zotit, kur drejtpërdrejtë për të All-
“All-
Rëndësia e kësaj dite të madhe festive shihet edhe nga ndalesa e të agjëruarit që e ka sjellë Islami për ditën e parë të Bajramit. Kjo duhet të jetë një ditë që duhet të shijohen të mirat dhe begatitë e All-
Mirëpo, kjo gjithsesi se nuk nënkupton edhe mbarimin e të gjitha punëve e detyrave që njeriu i ka ndaj vetvetes, ndaj të tjerëve e ndaj Zotit. Besimtari i sinqertë duhet të jetë mbushur me plot energji e entuziazëm ndaj punëve të fesë, ngase ka dalë prej agjërimit i freskuar e i ripërtërirë si në aspektin fizik ashtu edhe në atë shpirtëror. Dhe kjo gjithsesi nuk do ta lërë këtë musliman ashtu të ngathët e të mbushur me krenari e vetëbindje se ja, unë mbarova me këto punët e fesë dhe insha’allah takohem me xhaminë e me fenë në Ramazanin e vitit të ardhshëm. Jo. Muslimani nuk është musliman vetëm një muaj, ai nuk është njeri e rob vetëm një muaj, e që pastaj të pavarësohet prej Zotit, të mos ketë nevojë për fe e Zot dhe të jetë i vetëmjaftueshëm. Ai vazhdon edhe më tej të ketë nevojë për Zotin dhe fenë e Tij.
Andaj, si një vazhdimësi e ibadetit të madh të agjërimit, Pejgamberi a.s. na ka lajmëruar se për ta shpërndarë efektin e Ramazanit në tërë vitin që pason, është mirë të agjërohen edhe 6 (gjashtë) ditë të muajit Shevval, në të cilin gjendemi tani, e që vjen menjëherë mbas muajit të Ramazanit. Në një hadith të tij, ai thotë: „Kush e agjëron muajin e Ramazanit dhe atij ia bashkëngjit edhe 6 ditë të Shevvalit, do t’i llogaritet sikur të kishte agjëruar tërë vitin”.
A ka më mirë se gjithë vitin të jesh i përkulur ndaj Zotit tënd, gjithë vitin të jesh musliman, gjithë vitin ta ndiesh nevojën për Zotin e që Ai Zot gjatë gjithë vitit të të ketë nën kujdesin dhe mëshirën e Vet?
Si mund që 30 ditë të Ramazanit plus 6 të Shevvalit të llogariten sa një vit i plotë?
Në një hadith që e transmeton Theubani, thuhet: “Agjërimi i muajit të Ramazanit vlen sa 10 muaj, kurse 6 ditët e Shevvalit sa 2 muaj. Këto gjithsej bëjnë 12 muaj”.
Kjo mbështetet në fjalën e vërtetë e të saktë të cilën e ka thënë Vetë All-
Është mirë që këto 6 ditë të Shevvalit të agjërohen menjëherë mbas ditës së parë të Bajramit, por ka mundësi që ato të agjërohen edhe veח e veח, ose nga dy ditë për secilën javë.
All-
Vëllezër të nderuar!
Ja sot është dita e 26 e muajit të bekuar të Ramazanit, kurse sonte është nata e madhe e Kadrit.
Ishte ky muaji për të cilin shumëkush e kishte gajle se si do ta fillojë e si do ta mbarojë me agjërim në gojë. Deshi Zoti që njerëzit të cilët e dëgjojnë dhe e respektojnë fjalën e Tij, ta kalojnë këtë muaj sikur të kishte zgjatur disa ditë të shkurtra, ngase besimtarin e drejtë e të vërtetë nuk e lodh ibadeti ndaj All-
Pra, a mund të barazohet ai që agjëroi, fali namaz dhe i çoi në vend urdhrat e Zotit me atë që nuk deshi të dëgjojë për këto urdhra dhe që nuk iu bind fare atyre? Jo, natyrisht se jo. Zoti nuk do ta tolerojë këtë mosbarazim, sepse kjo do të ishte një padrejtësi për ata që u munduan, që u përpoqën në rrugën e Zotit. Përderisa grupin e dëgjueshëm Zoti thotë se do ta shpërblejë me çmime të larta dhe ashtu siç di Ai vetë, për grupin e dytë që nuk i respektoi urdhrat dhe porositë e Zotit, paralajmëron se përfundimi i tyre në botën tjetër do të jetë shumë i trishtueshëm e i tmerrshëm, do të jetë Xhehennemi i ndezur flakë. E ata që nuk i binden Zotit, sikur nuk po i frikësohen këtij dënimi, pa le të shohim..! Le të shohim se si do ta përjetojnë këtë!
Në një ajet tjetër në Kur’an lidhur me të njëjtën temë All-
Përderisa për të pabindurit e të padëgjueshmit Zoti premton dënim me Xhehennem e poshtërim në këtë dhe në botën tjetër, për besimtarët e drejtë që i plotësojnë disa kushte e që stolisen me disa virtyte të larta premton shpërblimin me Xhennet po edhe nder e nam në këtë dhe në botën tjetër. Pra janë do punë që shumë qartë i ka dëgjuar dhe kuptuar çdokush, mbetet vetëm të realizohen, ndaj dhe këtu lind përgjegjësia dhe dallimi midis njerëzve. All-
All-
All-
Vëllezër të nderuar!
Vazhdojmë me serinë e hutbeve ku i trajtojmë sëmundjet e zemrës dhe rrugët për shërimin e saj. Nuk kemi për qëllim shërimin e organit të vogël e të rrumbullakët që gjendet në gjoksin e njeriut, sepse me të drejtpërdrejtë merret një shkencë e quajtur kardiologji, porse kemi parasysh atë që e quajmë shpirt, frymë, ego, mendje, vetëdije etj., pra botën e brendshme të njeriut.
Që të mund trupin, dorën, këmbën, syrin dhe organet tjera t’i kemi të shëndosha, duhet që secila prej këtyre organeve ta bëjë punën për të cilën edhe është krijuar. Që të mund zemra të jetë e shëndoshë sikurse këmba që ec mirë dhe syri që sheh mirë, duhet që asaj t’i vijë lehtë dhe ta dojë bëjë punën për çka është krijuar. Kurse zemra këtë e arrin nëpërmjet dy sendeve: vullnetit dhe fuqisë.
Me anë të vullnetit ajo nuk do asgjë më tepër sesa All-
Me anë të fuqisë zemrës i vjen lehtë dhe kollaj t’i realizojë e t’i çojë në vend urdhrat e All-
Njeriu që me zemrën e tij nuk e do Zotin më shumë se gjithçka dhe që me qetësi nuk mund t’i kryejë urdhrat e Zotit, ai ka zemër të sëmurë. Ai duhet të mundohet ta shëndoshe atë. Herë-
Njeriu, të metat dhe mangësitë e tij mund t’i njohë nëpërmjet 4 rrugëve:
1. Duke lexuar me vëmendje të plotë Kur’anin a.sh. dhe fjalët e Pejgamberit a.s., sepse ata janë mësuesit dhe këshilluesit më të mirë për zemrën e njeriut.
2. Duke e marrë për shok e mik një njeri shpirtbutë e të këndshëm. Sepse kur ky të bëjë një punë të pahijshme, ai nuk ia mbulon apo nuk ia zmadhon atë, porse ia thotë në fytyrë se ka bërë punë të pahijshme. Me këtë ai i përmirëson sjelljet e veta të pahijshme. Davud et-
3. Duke i dëgjuar fjalët dhe qortimet që i thonë armiqtë e tij. Sepse armiku i shikon vetëm të metat dhe mangësitë. Edhe pse në të vërtetë armiku shpeshherë i zmadhon punët, mirëpo ka shumë gjëra të vërteta e të sakta në fjalët e tij.
4. Duke i shikuar punët e pahijshme të të tjerëve dhe duke u larguar prej atyre sjelljeve me mendimin se mund edhe unë t’i kem ato. E kanë pyetur Isain a.s.: “Nga e mësove këtë sjellje të hijshme dhe fisnike?” Ai u është përgjigjur: “Prej askujt. Vetëm duke u larguar prej punëve të këqija e të shëmtuara që i bënin të tjerët”.
All-





